ชุมชนโบราณบ้านยะวึก

มีลักษณะเป็นเนินดินคูน้ำล้อมรอบ มีคูน้ำคันดิน ชั้นเดียว รูปร่างทรงกลมค่อนข้างรี ดู น้ำคันดินตื้นเขินไปมากแล้ว จนไม่สามารถเก็บกักน้ำได้ บางส่วนถูกบุกรุกเพื่อสร้างใช้เป็นที่ สร้างบ้านอาศัย และศาสนสถาน มีหนองน้ำอยู่โดยรอบ คือ หนองอ้ายมนต์ หนองคู หนองกก ใหญ่ และหนองโบสถ์ นอกนั้นเป็นทุ่งนาและไร่

มีลักษณะของหมู่บ้านยะอีกเป็นรูปทรงรี ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 กิโลเมตร กว้าง 1.5 กิโลเมตร ยาว 2 กิโลเมตร รวมพื้นที่ของชุมชนโบราณแห่งนี้ประมาณ 200 ไร่จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่พบ มีคันกั้นน้ำ คันดินโบราณ 1 แห่งอยู่ใน สภาพชำรุด โดยมีคูน้ำชั้นเดียวขนาดของคูน้ำกว้างประมาณ 50 เมตร ยาวประมาณ 3 กิโลเมตร มีน้ำขังไว้ตลอดปี ส่วนคันดินมีขนาด กว้าง 20 เมตร ยาว ประมาณ 2,000 เมตร สูงประมาณ 1 เมตร ส่วนใหญ่ได้ฟังทลายเหลือเพียงบางส่วน บางส่วนยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์ เดิมที่ตั้งชุมชนโบราณแห่งนี้มีสภาพเป็นเนินดิน แต่ได้ถูกบุกรุกถากถาง เพื่อใช้สร้างบ้านเรือน และวัดเพื่อเป็นศาสนสถาน โดยรอบ กล่าวคือตั้งอยู่ในหมู่บ้าน ทำให้สภาพแวดล้อมโดยรอบชุมชนโบราณแห่งนี้มีบ้านเรือน

จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่พบ มีคันกั้นน้ำ คันดินโบราณ 1 แห่งอยู่ใน สภาพชำรุด โดยมีคูน้ำชั้นเดียวขนาดของคูน้ำกว้างประมาณ 50 เมตร ยาวประมาณ 3 กิโลเมตร มีน้ำขังไว้ตลอดปี ส่วนคันดินมีขนาด กว้าง 20 เมตร ยาว ประมาณ 2,000 เมตร สูงประมาณ 1 เมตร ส่วนใหญ่ได้ฟังทลายเหลือเพียงบางส่วน บางส่วนยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์ เดิมที่ตั้งชุมชนโบราณแห่งนี้มีสภาพเป็นเนินดิน แต่ได้ถูกบุกรุกถากถาง เพื่อใช้สร้างบ้านเรือน และวัดเพื่อเป็นศาสนสถาน โดยรอบ กล่าวคือตั้งอยู่ในหมู่บ้าน ทำให้สภาพแวดล้อมโดยรอบชุมชนโบราณแห่งนี้มีบ้านเรือน

1.คันกั้นน้ำ คันดินโบราณ 1 แห่งอยู่ในสภาพชำรุดสร้างขึ้นในยุคสมัยปลายอยุธยา
2.พบโครงกระดูกเป็นจำนวนมาก ซึ่งชาวบ้านได้ขุดขึ้นมาแล้วนำไปที่วัดเพื่อทำพิธีทางศาสนา
3.พบใบเสมา 8 อันอยู่ในสภาพดียังไม่มีการตรวจสอบ
4. พบพระพุทธรูป 1 องค์ในสภาพดี
5. พบเศษภาชนะดินเผาแตกกระจัดกระจายฝังอยู่ในดินเป็นจำนวนมาก

พบว่ามีเจดีย์เก่าและสร้างเจดีย์องค์ใหม่ขึ้นเลียนแบบองค์เก่า สภาพเจดีย์เก่าชำรุด บางส่วนเนื่องจากภัยธรรมชาติ สภาพแวดล้อมโบราณสถานแห่งนี้เป็นทุ่งนาล้อมรอบอยู่ริมถนน

ชาวบ้านยะวิกดั้งเดิมเป็นชาวพื้นเมืองพูดภาษาเขมร และมีผู้คนอพยพจากจังหวัดบุรีรัมย์และนครราชสีมา อาชีพส่วนใหญ่เป็นเกษตร กรรม ทำไร่ ทำนา รายได้ส่วนใหญ่จึงขึ้นอยู่กับผลผลิตทางด้านการเกษตร ทำให้มีรายได้ ไม่แน่นอน หลังฤดูเก็บเกี่ยวผู้คนบางส่วนนิยมเดินทางไปทำงานในต่างจังหวัดโดยเฉพาะกรุงเทพมหานคร